Zastanawiacie się nad prowadzeniem firmy we dwoje? Wspólna działalność gospodarcza małżonków to temat, który budzi sporo pytań – zarówno o podatki, ZUS, jak i odpowiedzialność finansową. Czy lepszym wyborem będzie jednoosobowa działalność jednego z Was, czy może spółka cywilna małżonków? W tym artykule rozwiewamy wątpliwości i przedstawiamy możliwe rozwiązania.
Wspólna firma małżonków – o czym warto pamiętać?
Na dobre i na złe, w zdrowiu i w chorobie, oraz w… biznesie – taką wspólną ścieżką podąża coraz więcej par. Zaufanie do współmałżonka to solidna podstawa do tego, by stworzyć firmę. W sytuacji, kiedy łączy Was wspólność majątkowa, razem pracujecie w kierunku pomnażania majątku wspólnego. Choć tylko jedno z Was może założyć JDG i formalne figurować, jako właściciel firmy, jej majątek jest również wspólny. I tu pojawia się ważna kwestia – działalność gospodarcza a majątek wspólny małżonków.
Małżonkowie objęci wspólnotą majątkową odpowiadają za długi jednoosobowej działalności gospodarczej swoim wspólnym majątkiem. Zasada ta obowiązuje niezależnie od tego, czy jest to wspólna działalność gospodarcza małżonków czy też firmę w formie prowadzi tylko jeden z nich, a drugi nie pełni w niej żadnej roli.
Rozdzielność majątkowa a odpowiedzialność małżonków za długi firmy
W sytuacji, kiedy zdecydowaliście się na rozdzielność majątkową, za długi jednoosobowej działalności gospodarczej odpowiada swoim majątkiem osobistym jedynie osoba wpisana do rejestru CEIDG jako właściciel firmy. Wydaje się to być bezpieczniejszym rozwiązaniem, ale niesie ze sobą pewne niedogodności, np. podczas starania się o kredyt może obniżyć ocenę zdolności kredytowej.
Jednoosobowa działalność gospodarcza – w jakiej roli może wystąpić małżonek?
Prowadząc wspólną działalność gospodarczą jako małżonkowie, możecie zadecydować o podziale obowiązków. Właściciel firmy – mąż lub żona – ma prawo zaangażować współmałżonka do pomocy i dzielić z nim codzienne zadania związane z prowadzeniem firmy. Małżonek może go wspierać w kontaktach z klientami, prowadzeniu księgowości, realizacji usług czy logistyce – zarówno nieformalnie, jak i na podstawie umowy.
Właściciel
Choć formalnie JDG należy tylko do jednej osoby (męża lub żony), to w praktyce, jeśli pozostajecie we wspólności majątkowej, to:
- majątek firmy wchodzi w skład majątku wspólnego,
- dochody z JDG mogą być wspólnie rozliczane (np. w PIT, jeśli rozliczacie się razem),
- małżonek może pomagać w prowadzeniu firmy jako osoba współpracująca (ale nie jako współwłaściciel),
- odpowiedzialność za długi firmy może obejmować również współmałżonka – jeśli nie ma rozdzielności majątkowej.
Osoba współpracująca
Możesz korzystać ze wsparcia swojego partnera. Nabywa on wtedy status osoby współpracującej, czyli małżonka, który prowadzi z Tobą gospodarstwo domowe i pomaga w prowadzeniu działalności. Jest to sposób na to, by wspólna działalność gospodarcza małżonków zapewniała obojgu stałe zaangażowanie i udział w rozwoju firmy. Ty występujesz jako właściciel firmy a Twój współpracownik to żona bądź mąż.
Osobę współpracującą należy także zgłosić do ZUS:
- z kodem 05 11, jeśli zawieracie umowę o pracę (wysokość składki będzie taka, jak w przypadku składek przedsiębiorcy, z pominięciem możliwości korzystania z preferencyjnego ZUS)
- z kodem 04 11, jeśli zawieracie umowę zlecenie.
Co ważne, wynagrodzenie współmałżonka możesz zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (jeśli prowadzisz PKPIR).
Ważne: Małżonek, który pomaga przedsiębiorcy w prowadzeniu działalności gospodarczej musi zostać objęty ubezpieczeniem ZUS. Nawet jeśli taka współpraca jest niesformalizowana przez umowę, to zgodnie z przepisami ZUS osoba taka jest traktowana jako osoba współpracująca i podlega ubezpieczeniu.
Pełnomocnik
Szczególną rolą, jaką może pełnić współmałżonek w firmie, jest funkcja jej pełnomocnika. Jeżeli chcesz, aby mógł on reprezentować Cię w kontaktach z urzędami, udziel pełnomocnictwa ogólnego, a jeśli zależy Ci na uprawnieniach do wykonywania konkretnych czynności – pełnomocnictwa szczególnego. Pełnomocnictwo możesz odwołać w dowolnym momencie.
Spółka cywilna małżonków a jednoosobowa działalność – najważniejsze różnice
Spółka cywilna oznacza równy udział w podejmowaniu decyzji, współzarządzanie firmą oraz wspólne reprezentowanie jej na zewnątrz. Ponadto możecie zapisać w umowie spółki, w jakim stosunku będziecie dzielić przychody z działalności, co wprowadza jasne i sprawiedliwe zasady.
Dla ZUSu współwłaściciele spółki to odrębni przedsiębiorcy i każdy z nich opłaca składki za siebie.
Wspólnicy odpowiadają za długi firmy solidarnie i całym swoim majątkiem, także osobistym. To oznacza, że jeśli spółka nie ureguluje należności, wierzyciel może domagać się zapłaty od dowolnego z małżonków, a nawet dochodzić roszczeń z majątku prywatnego.
Jak widać obie formy prawne – spółka cywilna małżonków oraz jednoosobowa działalność – mają swoje wady i zalety. Minusy dotyczą głównie szerokiego zakresu odpowiedzialności w przypadku zadłużenia. Aby prowadzić działalność gospodarczą i zabezpieczyć majątek wspólny małżonków można pomyśleć o założeniu spółki z o.o.
Czytaj więcej: Spółka z o.o. – jak działa, jak ją założyć i prowadzić w 2025 roku?
Nie jesteś pewien, która forma prawna będzie dla Was najlepsza? Chcesz mieć pewność, że księgowość i formalności będą prowadzone bezproblemowo?
Pomagamy nie tylko w zakładaniu firm w różnych formach prawnych, ale także zapewniamy kompleksowe wsparcie w prowadzeniu księgowości. Sprawdź naszą ofertę i działaj bezpiecznie – z profesjonalnym wsparciem od początku!
